Google bouwt datacenters in de ruimte
PLUS: zo los je het AI-geheugenprobleem op (inclusief kant-en-klare templates), Google Maps krijgt een IQ-boost, en Anthropic haalt OpenAI rechts in
De AI-wereld ontwikkelt zich razendsnel, en AI Report houdt je op de hoogte. Twee keer per week de nieuwste ontwikkelingen, tools en inzichten via onze nieuwsbrief en podcast.
🗞️ Het belangrijkste nieuws
Google stuurt datacenters de ruimte in
De energiehonger van AI drijft techbedrijven tot steeds gekker klinkende oplossingen. Deze week kondigt Google aan dat ze letterlijk de ruimte in gaan met hun datacenters. En nee, dit is geen 1 aprilgrap die te laat komt.
Wat is hier aan de hand?
Google werkt aan Project Suncatcher: een vloot satellieten uitgerust met zonnepanelen en TPU’s (Tensor Processing Units, Googles AI-chips) die in een baan om de aarde AI-modellen kunnen trainen. De gedachte? In de ruimte schijnt de zon vrijwel constant, waardoor zonnepanelen tot acht keer meer energie kunnen opwekken dan op aarde. Batterijen worden zo overbodig.
“De zon is de ultieme energiebron in ons zonnestelsel en produceert meer dan 100 biljoen keer de totale elektriciteitsproductie van de mensheid,” schrijft Travis Beals, senior director bij Googles Paradigms of Intelligence-team. “In de toekomst is de ruimte misschien de beste plek om AI-rekenkracht op te schalen.”
Het plan klinkt als sciencefiction, maar Google heeft intussen al bewezen dat zijn TPU’s bestand zijn tegen stralingsniveaus in de ruimte. Tests in een deeltjesversneller laten zien dat de chips vijf jaar kunnen blijven functioneren zonder permanente schade op te lopen. Het bedrijf wil samen met het satellietbedrijf Planet tegen begin 2027 twee prototypesatellieten lanceren om de hardware in een echte omloopbaan te testen.
Hoe zou dit werken?
De satellieten zouden in een zeer lage baan rond de aarde opereren, op ongeveer 650 kilometer hoogte. Het grappige? Ze moeten extreem dicht bij elkaar blijven - binnen enkele kilometers of zelfs honderden meters - om genoeg bandbreedte te krijgen voor de AI-berekeningen. Dat is veel dichter dan satellieten normaal gesproken doen.
Voor het datacenterwerk in de ruimte vergelijkbaar kan zijn met dat op aarde, moeten de satellieten onderling verbindingen opzetten van tientallen terabits per seconde. Google claimt dat dit mogelijk moet zijn met zijn optische linksystemen. Het bedrijf heeft al een prototype gebouwd dat 1,6 terabit per seconde haalt - weliswaar op een testopstelling op aarde.
De praktische vragen stapelen zich op
Hoewel Googles analyse suggereert dat de kosten per kilowatt tegen het midden van de jaren dertig vergelijkbaar kunnen zijn met een datacenter op aarde, zijn er nog behoorlijk wat uitdagingen. Denk aan: hoe houd je een zwerm satellieten op enkele honderden meters afstand van elkaar? Hoe los je het warmteprobleem op (computers worden warm, en in de ruimte heb je geen lucht om ze te koelen)? En hoe communiceren deze satellieten snel genoeg met de aarde?
Ook ruimtepuin wordt een groeiend risico. Satellieten die op zo’n dichte afstand van elkaar bewegen, hebben een aanzienlijk grotere kans om te botsen. Google erkent deze uitdagingen in hun paper, maar biedt nog geen concrete oplossingen.
Google is niet alleen
Ruim een jaar geleden schreven we al over start-up LumenOrbit (nu omgedoopt tot Starcloud) die aan vergelijkbare plannen werkt. Dat bedrijf heeft inmiddels ruim 21 miljoen dollar opgehaald en afgelopen weekend succesvol zijn eerste echte testsatelliet gelanceerd - de Starcloud-1.
Die satelliet is zo groot als een kleine koelkast en weegt zo’n 60 kilo. Het bijzondere? Er zit een NVIDIA H100 GPU in, een chip van 30.000 dollar die normaal gesproken in datacenters op aarde draait. Volgens Starcloud biedt dit “100 keer meer krachtige GPU-rekenkracht dan welke eerdere operatie in de ruimte dan ook”. CEO Philip Johnston vierde de succesvolle lancering op X met de woorden: “Ik heb nog nooit een mooiere oproep gehoord: ‘Starcloud-1 separation confirmed’.”
Johnston legt aan NVIDIA uit waarom dit interessant is: “De enige milieulasten zijn die van de lancering. Daarna leveren we over de levensduur van het datacenter tien keer minder CO2-uitstoot vergeleken met een datacenter op aarde.” Het bedrijf wil gebruikmaken van laserverbindingen om te communiceren met satellietsystemen als Starlink (SpaceX’s satellietinternet) of Project Kuiper (Amazons vergelijkbare dienst). Zo kunnen klanten vanaf de grond makkelijk workloads draaien op de orbitale datacenters.
Na Googles aankondiging reageerde Starcloud op X met een knipoog: “Wacht, dus we hadden gelijk?” Het is een mooi voorbeeld van hoe een idee dat eerst wordt afgedaan als absurd, ineens serieus wordt genomen zodra een techreus ermee komt. Ook Elon Musk liet weten interesse te hebben, met zijn Starlink-netwerk als fundament.
Waarom dit niet zo gek is als het klinkt
Google heeft vaker ingezet op technologie die in eerste instantie als krankzinnig werd afgedaan. Waymo, de zelfrijdende taxiservice, begon vijftien jaar geleden als een moonshot-project waar iedereen de schouders over ophaalde. Nu rijden er duizenden Waymo’s door Amerika, en volgend jaar komen ze naar Londen.
Google-CEO Sundar Pichai benadrukt dit punt ook: “Net als elke moonshot vereist het dat we veel complexe technische uitdagingen moeten oplossen. Maar vooronderzoek laat zien dat het kan. Ik ben enthousiast dat we deel uitmaken van alle innovatie die plaatsvindt in de ruimte.”
Toch blijft het een behoorlijk risico. De lanceerkosten moeten drastisch dalen - Google rekent op prijzen onder de 200 dollar per kilo tegen het midden van de jaren dertig - en de technische hobbels zijn niet misselijk. Maar als er één ding is waar big tech goed in is, dan is het wel het normaliseren van het absurde.
Waarom dit belangrijk is
De energievraag van AI groeit exponentieel. Datacenters op aarde verbruiken nu al 1 tot 2 procent van het wereldwijde elektriciteitsgebruik, en sommige schattingen suggereren dat dit tegen 2030 kan oplopen tot wel 10 procent - tien keer zoveel als de hele luchtvaartindustrie. Die datacenters moeten ergens staan, ze verbruiken gigawatts aan energie en produceren warmte die afgevoerd moet worden.
Datacenters in de ruimte kunnen deze druk verlichten. Geen schaars Nederlands land nodig voor enorme faciliteiten, geen concurrentie met woningen om elektriciteit, en het vacuüm van de ruimte fungeert als natuurlijke koeling. Starcloud voorspelt dat het de energiekosten met een factor tien kan verlagen, zelfs als je de raketlanceringen meerekent.
Dit lost niet alle problemen op - de ruimte raakt steeds voller en het risico op botsingen groeit - maar het biedt wel een nieuw perspectief. Als de AI-revolutie doorzet zoals veel experts verwachten, kan de ruimte zomaar de plek worden waar de rekenkracht vandaan komt. Niet omdat het de meest voor de hand liggende oplossing is, maar omdat het misschien de enige schaalbare oplossing is die niet botst met de fysieke en energetische grenzen van onze planeet.
Of we over tien jaar daadwerkelijk AI-modellen trainen in de ruimte? Het zou zomaar kunnen. En anders hebben we in ieder geval bewijs dat de energiehonger van AI letterlijk astronomische proporties heeft aangenomen.
Google Maps wordt een stuk slimmer dankzij Gemini
Leuk en aardig allemaal, die sciencefictionscenario’s die beetje bij beetje realiteit worden. Maar nu is het tijd voor wat praktischer nieuws: Googles slimste AI-model Gemini wordt geïntegreerd in Maps. Dat maakt navigeren een stuk natuurlijker.
Wat verandert er?
Google Maps krijgt een grondige AI-upgrade. In plaats van alleen routebeschrijvingen te volgen, kun je straks gewoon een gesprek voeren met je navigatie-app. “We hebben altijd voor ogen gehad dat navigeren met Maps zou zijn als het hebben van een alwetende copiloot aan je zijde,” legt productdirecteur Amanda Moore uit. “Die geeft je precies de informatie die je nodig hebt, wanneer je die nodig hebt.”
De integratie gaat verder dan een chatbot die je vragen beantwoordt. Gemini kan nu je hele Google-ecosysteem aanboren. Vraag bijvoorbeeld: “Is er een betaalbaar restaurant met veganistische opties langs mijn route, binnen een paar kilometer?” Gemini doorzoekt dan Googles database van 250 miljoen bedrijven, bekijkt reviews en foto’s, en geeft je gepersonaliseerde suggesties. Vervolgens kun je zeggen: “Oké, laten we daarheen gaan” en “O ja, kun je ook een agenda-item toevoegen voor voetbaltraining morgen om vijf uur?”
Praten in plaats van tikken
Een van de handigste toevoegingen is de mogelijkheid om gevaren te melden door gewoon te praten. “Ik zie een ongeluk,” “Het lijkt erop dat er wateroverlast is verderop,” of “Let op die vertraging” - Gemini begrijpt het allemaal en meldt het door aan andere gebruikers. Deze functie werkt vergelijkbaar met wat navigatie-app Waze onlangs introduceerde.
Ook de routebeschrijvingen zelf worden slimmer. In plaats van “over 200 meter rechtsaf” krijg je nu aanwijzingen gebaseerd op herkenbare gebouwen. “Sla rechtsaf na het tankstation” of “Ga linksaf bij het rode café” - instructies die veel natuurlijker aanvoelen. Dit is mogelijk doordat Gemini miljarden Street View-foto’s kan verwerken en deze koppelt aan de enorme database van plekken in Google Maps.
Proactieve waarschuwingen
Een andere slimme toevoeging: Gemini monitort nu je standaardroutes op de achtergrond. Ook als je Maps niet actief gebruikt, krijg je een melding als er iets aan de hand is op je vaste route naar werk of huis. Ongevallen, wegwerkzaamheden, afgesloten wegen - je wordt vroeg genoeg gewaarschuwd om om te rijden.
Daarnaast kun je nu ook Google Lens gebruiken binnen Maps. Richt je camera op een gebouw of monument en Gemini vertelt je direct wat het is en wat je erover moet weten.
En hallucinaties dan?
De vraag die bij elke AI-integratie opkomt: wat als het systeem onzin begint te verkopen? Google stelt gerust. “We hebben dit echt verankerd in onze locatiegegevens,” zegt Moore. “Dus wanneer je vraagt om plekken langs je route, gebruikt het de locatiegegevens uit de echte wereld. Er zouden dus geen hallucinaties moeten zijn over waar je kunt stoppen of dat soort zaken.”
De functies rollen de komende weken uit naar Android en iOS, en zijn gratis voor alle ingelogde gebruikers. Ondersteuning voor Android Auto komt eraan, en Google onderzoekt hoeveel van deze ervaring ook mogelijk is in CarPlay.
Het is een kleine stap van “Hey Google, waar is het dichtstbijzijnde tankstation?” naar “Hey Google, plan een roadtrip naar Rome met stops bij de leukste restaurants en verstuur de route naar mijn vrienden.” Die toekomst komt steeds dichterbij.
⚡ AI Pulse
Anthropic mikt op 70 miljard dollar omzet in 2028 - en wordt eerder winstgevend dan OpenAI. Het bedrijf achter de razendpopulaire AI-assistent Claude verwacht dit jaar al 3,8 miljard dollar aan API-inkomsten te genereren, meer dan het dubbele van OpenAI’s 1,8 miljard. En waar OpenAI naar verwachting tot 2029 verlies blijft draaien (met een totaal van 115 miljard dollar aan verliezen), verwacht Anthropic in 2028 al een positieve cashflow. De groei komt vooral door Anthropics agressieve B2B-strategie: recent sloot het deals met Microsoft, Salesforce, Deloitte en Cognizant. Ook Claude Code, Anthropics tool voor developers, staat op het punt om 1 miljard dollar per jaar binnen te halen - een verdrievoudiging sinds juli. Als Anthropic opnieuw kapitaal ophaalt, mikt het op een waardering tussen de 300 en 400 miljard dollar.
Aankondiging voor coders en vibecoders: tot 18 november gratis Claude Code-credits. Pro-abonnees krijgen 250 dollar aan extra credits, Max-abonnees zelfs 1000 dollar - maar alleen voor gebruik van Claude Code op web en mobiel. De credits zijn bedoeld om je meerdere parallelle coding-sessies te laten draaien zonder dat je tegen je normale gebruikslimieten aanloopt. Let op: de credits vervallen op 18 november om 23:59 uur, en je moet de Claude GitHub-app geïnstalleerd hebben om Claude Code te kunnen gebruiken. Daarna telt Claude Code-gebruik gewoon mee voor je normale abonnementslimiet.
Google bereidt Nano Banana 2 voor - mogelijk al volgende week beschikbaar. In de Gemini-interface duiken aankondigingskaarten op voor GEMPIX2, de tweede versie van Googles populaire plaatjesgenerator Nano Banana. Voor wie het niet kent: Nano Banana is Googles AI-beeldmodel dat vooral populair is omdat je er consistente karakters mee kunt maken - dezelfde figuur in verschillende poses en situaties, iets waar andere beeldgeneratoren vaak moeite mee hebben. Het eerste Nano Banana-model trok veel creatievelingen en professionals naar Gemini, en leidde tot merkbare groei in gebruikersaantallen. Als Google zich aan zijn gebruikelijke patroon houdt, verschijnt de nieuwe versie ongeveer een week na deze UI-updates - dus reken op een release rond volgende week.
Deepfakes: alleen bedreiging of ook deel van de oplossing?
Criminelen gebruiken steeds geavanceerdere technieken als deepfakes om medewerkers te misleiden en financiële schade aan te richten. Ook in Nederland groeit deze vorm van fraude, waarbij aanvallers zich voordoen als leidinggevenden om interne processen te manipuleren. Een snelle en gestructureerde reactie kan de impact aanzienlijk beperken.
🔮 Prompt whisperer
Vergeet vergeten: zo bouw je een AI-assistent met goed geheugen
Herken je dit? Je hebt gisteren een geweldig gesprek gehad met ChatGPT over je nieuwe project. Vandaag open je een nieuwe chat en... moet je alles opnieuw uitleggen. Alsof je elke ochtend wakker wordt naast een partner die je naam vergeten is. Romantisch is anders.
AI-modellen hebben van nature last van geheugenverlies. Niet omdat ze lui zijn, maar omdat ze fundamenteel anders werken dan een menselijk brein. Elke nieuwe chat begint met een schone lei. Maar wat als je een AI-assistent wilt die wél onthoudt wat je vorige week besprak? Die je schrijfstijl kent, je projecten bijhoudt, en je niet behandelt als een vreemde bij elk nieuw gesprek?
Goed nieuws: er zijn slimme manieren om dit op te lossen. En nee, je hoeft geen programmeur te zijn.
Wat krijg je vandaag? In deze Prompt Whisperer leer je drie strategieën om het geheugenverlies van AI-modellen te omzeilen. Van simpele commando’s tot geavanceerde handover-systemen – na deze tutorial bouw je een AI-assistent die écht onthoudt wat je bespreekt.
Het probleem: waarom vergeten AI’s alles?
Beide grote spelers – ChatGPT en Claude – hebben inmiddels ingebouwde geheugenfuncties. Klinkt geweldig, toch? Het probleem is dat uit tests blijkt dat deze systemen nogal grillig zijn. Soms onthouden ze details die je liever vergeten was, terwijl cruciale informatie door de vingers glipt.
ChatGPT laadt bij elke conversatie automatisch zijn geheugen in. Dat klinkt handig, maar betekent ook dat je minder controle hebt over wat er precies gebruikt wordt. Claude daarentegen is transparanter: het systeem gebruikt zichtbare tool calls en activeert het geheugen alleen als je er expliciet om vraagt.
Maar beide hebben hetzelfde fundamentele probleem: ze maken samenvattingen van je eerdere gesprekken, en die samenvattingen zijn niet altijd accuraat of compleet. Het is alsof je een belangrijk gesprek laat samenvatten door iemand met selectief gehoor.
Keep reading with a 7-day free trial
Subscribe to AI Report to keep reading this post and get 7 days of free access to the full post archives.