Het tijdperk van de megadatacenters
PLUS: OpenAI’s Stargate ter grootte van Central Park, NVIDIA’s injectie van $ 100 miljard, en zo helpt AI jou betere levenskeuzes maken
De AI-wereld ontwikkelt zich razendsnel, en AI Report houdt je op de hoogte. Twee keer per week de nieuwste ontwikkelingen, tools en inzichten via onze nieuwsbrief en podcast.
🗞️ Het belangrijkste nieuws
AI infrastructuuroorlog: de miljardendans om rekenpower
Het was een week vol aankondigingen die de AI-wereld op zijn grondvesten deed schudden. OpenAI onthulde plannen voor datacenters ter grootte van het Central Park in New York. NVIDIA pompte 100 miljard dollar in datzelfde OpenAI. En Oracle, het databasebedrijf dat we vooral kennen van jarenlange rechtszaken, transformeerde opeens tot AI-infrastructuurkoning. Wat is hier aan de hand?
De grote Amerikaanse AI-stack komt samen
OpenAI heeft zijn visie voor de toekomst van AI-infrastructuur onthuld, en die is niet bescheiden: een biljoen dollar aan datacenters verspreid over de Verenigde Staten en daarbuiten. Het bedrijf kondigde vijf nieuwe datacenterlocaties aan, gebouwd samen met Oracle en SoftBank, die gezamenlijk een energiecapaciteit hebben van bijna 7 gigawatt. Ter vergelijking: dat is evenveel vermogen als zeven grote kernreactoren produceren.
“AI verschilt van het internet op veel manieren, maar één verschil is de hoeveelheid infrastructuur die het vereist,” vertelde OpenAI-topman Sam Altman tijdens een persbijeenkomst in Abilene, Texas. Hij benadrukte dat de VS “hier niet achter kunnen blijven” en dat de “innovatieve geest” van Texas een model biedt voor hoe je “groter, sneller, goedkoper en beter” kunt opschalen.
De eerste Stargate-locatie in Abilene is geen gewoon datacenter. Het complex ter grootte van Central Park wordt voornamelijk beheerd door Oracle, met OpenAI als hoofdhuurder. Wanneer het klaar is, zal de faciliteit meer dan 400.000 GPU’s huisvesten en meer dan 1,4 gigawatt aan energie leveren ter ondersteuning van de rekencapaciteit. En dit is pas het begin: OpenAI voorspelt dat het meer dan 20 gigawatt aan computercapaciteit nodig heeft om aan de vraag naar ChatGPT te voldoen.
De miljardencirkel: wanneer techbedrijven elkaars grootste investeerder worden
Het meest opvallende aan deze week was niet alleen de schaal van de investeringen, maar ook hoe verweven die zijn geraakt. NVIDIA’s aankondiging van een investering tot 100 miljard dollar in OpenAI illustreert perfect wat insiders ‘circulariteit’ noemen: NVIDIA geeft geld aan OpenAI, OpenAI gebruikt dat geld om chips van NVIDIA te kopen. Het is alsof je je linkerhand betaalt om iets van je rechterhand te kopen.
Deze constructie is geen uitzondering meer, maar de regel. Amazon investeert 4 miljard in Anthropic; Anthropic besteedt 4 miljard aan Amazon Web Services. Microsoft pompt miljarden in OpenAI; OpenAI huurt datacapaciteit van Microsoft. Een gebruiker op Bluesky heeft zelfs een stroomdiagram gemaakt om alle kruisverbanden te visualiseren – het resultaat ziet eruit als een bord spaghetti.
“Zulke circulaire afspraken zijn gebruikelijk in de AI-wereld en roepen vragen op over de mate waarin nieuwe verkopen echte marktvraag weerspiegelen versus kapitaal dat binnen de industrie wordt gerecycled,” schrijft The Wall Street Journal.
Too big to fail: de nieuwe realiteit
“OpenAI is nu too big to fail geworden voor de hele generatieve AI-datacenter-uitrol,” schreef Peter Boockvar van OnePoint BFG Wealth Partners. “Om dit hele massieve experiment te laten werken zonder grote verliezen, moeten OpenAI en zijn collega’s nu enorme inkomsten en winsten genereren om al hun verplichtingen na te komen en tegelijkertijd hun investeerders een rendement te bieden.”
De cijfers zijn duizelingwekkend. OpenAI verwacht tussen nu en 2029 een bedrag van 115 miljard dollar uit te geven – ongeveer 80 miljard meer dan eerder verwacht. Het bedrijf draait momenteel op ongeveer 13 miljard dollar aan jaarlijkse inkomsten, maar maakt nog geen winst. Per gigawatt aan capaciteit heeft OpenAI naar schatting 40 miljard dollar extra nodig, boven op NVIDIA’s investering.
Dit roept de prangende vraag op: waar komt al dat geld vandaan?
De vraag van 800 miljard dollar
Consultancyfirma Bain & Company heeft de berekening gemaakt, en die is onthutsend. Tegen 2030 hebben AI-bedrijven gezamenlijk 2 biljoen dollar aan jaarlijkse inkomsten nodig om hun datacenter-ambities te kunnen financieren. Maar zelfs met de meest optimistische projecties komen ze waarschijnlijk 800 miljard dollar tekort.
“Als de huidige schalingswetten standhouden, zal AI de toeleveringsketens wereldwijd steeds meer onder druk zetten,” waarschuwt David Crawford van Bain. De grootste techbedrijven – Microsoft, Amazon en Meta – zullen hun jaarlijkse uitgaven aan AI tegen het begin van het volgende decennium verhogen tot meer dan 500 miljard dollar.
Het probleem is dat de besparingen en extra inkomsten die AI oplevert, achterbleven bij het tempo waarin wordt geïnvesteerd in datacenters en gerelateerde infrastructuur. Met andere woorden: de techwereld bouwt sneller dan ze kan verkopen.
De race tegen China als drijfveer
In een beleidsdocument dat dinsdag werd gepubliceerd, kaart OpenAI aan dat AI-infrastructuur cruciaal is voor de Verenigde Staten om China te verslaan. “Vandaag ontwikkelt het door de Communistische Partij geleide China elektriciteitsbronnen met ongeëvenaarde snelheid terwijl de VS achterblijven,” stelt het document. “China’s immense elektriciteitsverbruik onderstreept niet alleen zijn industriële dominantie, maar ook zijn vermogen om snel AI-infrastructuur te implementeren.”
Senator Ted Cruz, aanwezig bij de persconferentie in Texas, was duidelijk: “Als we willen dat vrijheid, vrije meningsuiting, vrij ondernemerschap en individuele vrijheid AI dicteren, moeten we de AI-race winnen. Die vindt nu plaats. En daarom is Stargate zo belangrijk.”
De andere giganten: xAI en Meta bouwen in stilte
Terwijl OpenAI de krantenkoppen haalt, zijn andere spelers niet minder ambitieus. Elon Musks xAI heeft in recordtijd van 122 dagen de grootste AI-trainingscluster ter wereld gebouwd in Memphis. Met ongeveer 200.000 H100/H200 GPU’s blijft het de grootste volledig operationele cluster.
Nog indrukwekkender is xAI’s Colossus 2-project. SemiAnalysis verwoordt het krachtig: in zes maanden tijd heeft het bedrijf gedaan waar Oracle, Crusoe en OpenAI vijftien maanden voor nodig hadden. De slimme zet? xAI ontwikkelt een energiehub van gigawatt-schaal net over de grens in Mississippi, waar ze tijdelijke goedkeuring kregen om gasturbines te draaien zonder vergunning.
Meta gooit het over een andere boeg. Mark Zuckerberg, in volledige Founder Mode, heeft het complete datacenter-draaiboek in de prullenbak gegooid en bouwt nu miljarden dollars kostende GPU-clusters in... tenten. Ja, je leest het goed: tenten. Het mag er niet uitzien, maar het werkt. Meta’s Prometheus-cluster in Ohio combineert zelfgebouwde campussen, gehuurde faciliteiten en on-site aardgascentrales van 200 megawatt.
Een web van afhankelijkheden
De AI-industrie is verworden tot wat critici een ‘incestueus’ ecosysteem noemen. George Saravelos van Deutsche Bank waarschuwt dat de Amerikaanse economie inmiddels zo afhankelijk is van techinvesteringen dat “de VS zonder techgerelateerde uitgaven dit jaar dicht bij, of in, een recessie zou zijn”.
Hij voegt eraan toe: “Het is waarschijnlijk geen overdrijving om te zeggen dat NVIDIA momenteel in zijn eentje het gewicht van de Amerikaanse economische groei draagt.” Het probleem? Om de economie te blijven stutten, moeten de kapitaalinvesteringen parabolisch blijven groeien – iets wat hoogst onwaarschijnlijk is.
De keerzijde van de medaille
Jonathan Koomey van UC Berkeley plaatst kritische kanttekeningen bij de gigantische investeringen. “OpenAI gokt erop dat schaalgrootte de beste manier blijft om hoge prestaties uit grote leermodellen te halen. Als dat waar is – en als ze toepassingen kunnen vinden waar mensen echt voor willen betalen – dan komt het allemaal goed.” Maar hij voegt er wel aan toe dat die stelling nog moet worden bewezen.
Koomey maakt zich ook zorgen dat de techindustrie haar milieuverplichtingen opzij zet in de jacht op nieuwe datacentercapaciteit. “Ik zou het gevoel van urgentie in twijfel trekken,” zegt hij droog.
Het grote gokspel
De AI-industrie staat voor een fundamentele test. Bedrijven als OpenAI wedden erop dat gebruikers zo afhankelijk worden van ChatGPT dat ze ervoor willen betalen. Met meer dan 700 miljoen gebruikers in drie jaar tijd is de populariteit onbetwistbaar. Maar de vraag blijft: hoeveel mensen zijn bereid te betalen voor iets wat nu grotendeels gratis is?
OpenAI en zijn investeerders volgen de klassieke Silicon Valley-strategie: eerst gratis weggeven, dan hopen dat mensen verslaafd raken. Het werkte voor Uber, dat jarenlang verlies draaide terwijl het gebruikers lokte met goedkope ritten. Maar hier is het cruciale verschil: AI is niet zomaar een dienst, het wordt steeds meer verweven met hoe we werken, creëren en communiceren.
De techgiganten gokken er simpelweg op dat AI het nieuwe ‘normaal’ wordt voor ons. Niet alleen OpenAI, maar alle grote spelers, van Google tot Meta, bouwen nu al de infrastructuur voor een wereld waarin AI ondenkbaar zal zijn in ons leven. De adoptie verloopt in elk geval geleidelijker dan critici suggereren. Bain zegt hierover: “We verwachten een geleidelijke curve met vroege adoptie in specifieke domeinen binnen de komende 10 jaar en bredere adoptie na verloop van tijd.”
Wat betekent dit voor jou?
De race om AI-infrastructuur is meer dan alleen een verhaal over grote getallen en technische hoogstandjes. Het bepaalt wie straks de dienst uitmaakt in de AI-wereld – en daarmee mogelijk in de hele economie. Voor Nederlandse en Europese bedrijven betekent dit dat de kloof met Amerikaanse tech groter wordt, maar ook dat de tools die uit deze investeringen voortkomen steeds krachtiger en toegankelijker worden.
Zoals we eerder schreven in onze analyse over een potentiële AI-bubbel: “De bubbel creëert precies de omstandigheden die investeren na de bubbel potentieel winstgevend maken. Massale overinvestering drijft infrastructuurkosten omlaag. Marktcrashes elimineren zwakke concurrenten. Talent komt beschikbaar als overgefinancierde start-ups imploderen.”
Het patroon is bekend uit de geschiedenis. Na de spoorwegbubbel had Groot-Brittannië een spoornetwerk dat de industriële revolutie mogelijk maakte. Na de dotcomcrash hadden we glasvezelkabels die de basis vormden voor het moderne internet. En na een eventuele AI-crash? Dan hebben we waarschijnlijk de infrastructuur voor de volgende fase van onze samenleving.
Wat zeker is: de komende jaren bepalen of AI de belofte waarmaakt. De kans bestaat dat we ons bevinden in een financiële AI-bubbel. Tegelijkertijd ervaren we een technologische revolutie die onomkeerbaar is. Die twee waarheden kunnen prima naast elkaar bestaan.
Terwijl analisten rekensommen maken en critici waarschuwen voor overmoed, bouwen de techgiganten onverminderd door aan hun visie van de toekomst. Met gasturbines in Mississippi en datacenters ter grootte van Central Park tekenen ze het landschap van morgen. Zelfs als het in tenten moet.
Zet de mogelijkheden van AI om in echte resultaten
Van het versterken van je personeelsbestand tot het ontsluiten van mogelijkheden in de hele waardeketen. Wij helpen je AI te gebruiken om succes te behalen met oplossingen die veilig, schaalbaar en speciaal voor jou ontworpen zijn. Wij staan klaar om je te helpen de volgende stap te zetten, zodat je nieuwe mogelijkheden kunt creëren.
Prompt whisperer
Maak sneller betere keuzes met je Socratische AI-spiegel
We leven in tijden van instant-alles. Snelle koffie, snelle antwoorden, snelle oplossingen. Vraag ChatGPT hoe je die lastige collega moet aanpakken en binnen seconden heb je een vijfstappenplan. Maar wat als de échte doorbraak niet komt van een antwoord, maar van een vraag die je nog nooit aan jezelf gesteld hebt? Deze week duiken we in een fascinerende paradox: hoe je AI gebruikt om juist níét de antwoorden te krijgen, maar de vragen die je denken fundamenteel veranderen.
Waarom je brein een sparringpartner nodig heeft (geen orakel)
Ken je dat gevoel? Je zit vast met een beslissing - nieuwe baan aannemen, bedrijf starten, samenwonen met je beau, verhuizen naar het buitenland. Je vraagt iedereen om advies, googelt jezelf suf, maakt lijstjes met voor- en nadelen tot je scheel ziet. Maar diep vanbinnen weet je: het probleem is niet dat je te weinig informatie hebt. Het probleem is dat je de verkeerde vragen stelt.
Dat is precies waar de socratische methode om de hoek komt kijken. Socrates, die oude Griekse wijsneus, beweerde dat wijsheid niet komt van kennis verzamelen, maar van het onderzoeken van je eigen aannames. En raad eens? Met de juiste prompt transformeer je elke AI in een moderne Socrates - eentje die nooit moe wordt van je existentiële crisis om drie uur ‘s nachts.
Het geheim: een AI die weigert je vragen te beantwoorden
Het klinkt tegenstrijdig: een AI-assistent programmeren om juist géén assistentie te verlenen. Maar dat is exact wat we gaan doen. In plaats van oplossingen serveren, gaat de AI je dwingen om zelf na te denken door precies de juiste vragen op het juiste moment te stellen.
Dit werkt omdat de meeste van onze ‘ik zit vast-momenten’ niet komen door gebrek aan informatie, maar door onzichtbare aannames. Die nieuwe functie als teamleider? Misschien neem je onbewust aan dat een carrière altijd ‘omhoog’ gaat. Die zoveelste mislukte productlancering? Mogelijk ga je ervan uit dat meer features automatisch meer waarde betekent.
De socratische AI-prompt die alles verandert
Hier is de exacte prompt die van elke AI een filosofische denkhulp maakt. Kopieer hem, plak hem in ChatGPT, Claude of een andere AI, en bereid je voor op een gesprek dat je wereldbeeld kan kantelen:
Keep reading with a 7-day free trial
Subscribe to AI Report to keep reading this post and get 7 days of free access to the full post archives.