Zitten we in een AI-bubbel?
PLUS: maker mysterieuze viral foto-editor onthuld, zo haal je alles uit deze tool
De AI-wereld ontwikkelt zich razendsnel, en AI Report houdt je op de hoogte. Twee keer per week de nieuwste ontwikkelingen, tools en inzichten via onze nieuwsbrief en podcast.
🗞️ Het belangrijkste nieuws
Zitten we in een AI-bubbel? Een nuchtere kijk op hype, hoop en halve waarheden
Als je deze nieuwsbrief leest, hou je je waarschijnlijk best wel veel bezig met AI. Dan is de prangende vraag die de afgelopen weken menigeen in de techwereld en daarbuiten bezighoudt je vast niet ontgaan: bevinden we ons in een AI-bubbel? Moeilijke vraag, met overtuigende argumenten zowel voor als tegen. Maar wij zijn AI Report niet als we deze belangrijke vraag niet durven aan te pakken. Onze missie en verantwoordelijkheid naar jullie, onze lezers, is om onafhankelijk en genuanceerd te rapporteren: enthousiast over de mogelijkheden van AI, maar kritisch over de kanttekeningen. De nieuwsbrief van vandaag staat daarom helemaal in het teken van deze vraag.
Wat speelt er precies?
Het woord ‘bubbel’ duikt de laatste weken opvallend vaak op in gesprekken over AI. Van The Telegraph tot The New York Times en van LinkedIn-posts tot bestuurskamers: overal wordt gefluisterd dat we mogelijk op een nieuwe dotcomcrash afstevenen. Zelfs Sam Altman, de man die met ChatGPT de AI-revolutie aanzwengelde, waarschuwt nu voor overenthousiaste investeerders. Tijd om de feiten van de fabels te scheiden.
Tijdens een etentje met journalisten vorige week liet OpenAI-topman Sam Altman zich ontvallen dat investeerders overenthousiast zijn over AI. Die uitspraak kwam boven op een MIT-studie waaruit bleek dat 95% van bedrijven geen meetbare winst ziet van hun AI-investeringen. De aandelen van AI- en AI-gerelateerde bedrijven kelderden prompt. NVIDIA verloor 3,5%, Palantir bijna 10%.
De cijfers die momenteel de ronde doen zijn inderdaad duizelingwekkend. OpenAI wordt gewaardeerd op 500 miljard dollar - ongeveer twee keer zoveel als Salesforce. Mira Murati, de voormalige technisch directeur van OpenAI, haalde 2 miljard dollar op voor haar start-up zonder ook maar één product te hebben. En de grote techbedrijven samen pompten de afgelopen drie maanden meer dan 100 miljard dollar in datacenters voor AI.
De nuance die krantenkoppen missen
Maar zoals zo vaak schuilt de duivel in de details. Ten eerste zei Altman niet dat AI een bubbel is. Hij sprak over investeerders die te enthousiast zijn over een “een belangrijk stukje waarheid”. Groot verschil. Hij voegde er direct aan toe dat AI volgens hem “het belangrijkste is wat er in heel lange tijd is gebeurd”.
Bovendien is het wel heel makkelijk om achteraf je gelijk te claimen. The Wall Street Journal voorspelde vorig jaar dat OpenAI’s omzet van 2 miljard naar 4 miljard dollar zou groeien - veel te weinig om die torenhoge waardering te rechtvaardigen, schreven ze erbij. De werkelijkheid? OpenAI zit nu op 12 miljard dollar omzet per jaar. En het aantal gebruikers? Niet de voorspelde 100 miljoen, maar 700 miljoen wekelijks.
De onzichtbare AI-revolutie waar niemand het over heeft
Die veelbesproken MIT-studie verdient wat meer context. Het onderzoek werd uitgevoerd begin 2024, ruim voordat de nieuwe generatie ‘redenerende’ AI-modellen zoals o1 het licht zag. Belangrijker nog: de studie keek alleen naar formele bedrijfsprojecten. Wat ze over het hoofd zagen, is wat de onderzoekers zelf ‘schaduw-AI’ noemen.
Blijkt namelijk dat werknemers massaal hun eigen AI-tools gebruiken in plaats van de officiële bedrijfssystemen. En met succes. Een onderzoeker die op eigen houtje ChatGPT gebruikt om rapporten te schrijven, een ontwikkelaar die GitHub Copilot inzet om sneller te coden - die productiviteitswinsten zijn onzichtbaar in de officiële cijfers.
Dit is volgens onze Xiang expliciet iets wat we keer op keer terugzien bij jullie, onze lezers. Velen van jullie zijn deze nieuwsbrief gaan lezen om op eigen houtje te leren AI in te zetten op waardevolle manieren. We horen heel vaak geklaag over de gebreken van top-down bedrijfstools zoals Microsoft Copilot vergeleken met tools als ChatGPT. Werknemers weten wat als goede AI aanvoelt, en accepteren geen halfslachtige bedrijfsoplossingen meer.
The Wall Street Journal berekende dat deze ‘onzichtbare’ AI-waarde in de Amerikaanse economie al 97 miljard dollar bedraagt. Dat is het verschil tussen wat mensen zouden willen betalen voor AI-tools en wat ze daadwerkelijk betalen. Voor veel gebruikers is ChatGPT onmisbaar geworden, maar ze betalen er hooguit 20 dollar per maand voor.
Déjà vu? Waarom deze bubbel anders is
Craig McAskill, technologieanalist, ziet een fascinerend verschil met eerdere bubbels: “Voor het eerst in de geschiedenis weet iedereen dat we in een bubbel zitten terwijl die plaatsvindt.” In de tijd van de spoorwegmanie in de 19e eeuw reisde informatie met de snelheid van een paard. Tijdens de dotcombubbel bestond Twitter nog niet. Nu wordt elke fundingronde, elke studie, elke waarschuwing binnen uren wereldwijd besproken.
Het patroon is inderdaad bekend. Een grensverleggende technologie zorgt voor opwinding, vroege successen maken sceptici tot gelovigen, goedkoop geld zoekt rendement, FOMO neemt het over van gezond verstand, en uiteindelijk klapt de boel. Maar er is één cruciaal verschil: de technologie zelf blijft.
Na de spoorwegbubbel had Groot-Brittannië een spoornetwerk dat de industriële revolutie mogelijk maakte. Na de dotcomcrash hadden we glasvezelkabels die de basis vormden voor het moderne internet. En na een eventuele AI-crash? Dan hebben we waarschijnlijk de infrastructuur voor de volgende fase van onze digitale samenleving.
De presentatoren van Hard Fork vatten het goed samen: “Wanneer sceptici over een AI-bubbel praten, beweren ze eigenlijk dat deze technologie slechts een hype is, dat de keizer straks geen kleren blijkt te hebben en we allemaal weer met de hand gaan coden. Dat geloof ik gewoon niet. Je hoeft alleen maar naar de dotcombubbel te kijken. De conclusie was niet dat we stopten met internet gebruiken. Een hoop bedrijven leerden pijnlijke lessen, investeerders verloren veel geld, maar uiteindelijk kwamen die ideeën één voor één terug tot het moderne internet ontstond.”
Waar gaat het mis? Drie voorbeelden
Toch zijn de zorgen niet helemaal ongegrond. Neem Cursor, een populaire AI-assistent voor programmeurs. Het bedrijf verkoopt zijn product voor minder dan het kost om het te maken, omdat de API-kosten van OpenAI zo hoog zijn. Ze draaien op wat in het jargon ‘negatieve brutomarges’ heet, bij elke nieuwe klant verliezen ze geld.
Of kijk naar de gekke taferelen rond investeringen. Er bestaan nu zelfs SPV’s binnen SPV’s - investeringsvehikels die in andere investeringsvehikels investeren om maar een graantje mee te pikken van de AI-hype. OpenAI moest recent investeerders waarschuwen voor ongeautoriseerde constructies waarbij kleine beleggers via tussenpersonen proberen mee te liften op fundingrondes.
En dan is er nog de zogenaamde Magnificent Seven - de zeven grootste techbedrijven die samen de Amerikaanse aandelenmarkt dragen. Hun waarde wordt grotendeels bepaald door AI-beloftes. Als die beloftes niet uitkomen, kan de schade ver buiten Silicon Valley voelbaar zijn.
De keerzijde van succes
McAskill ziet nog een ander risico: “Vorige bubbels vernietigden vooral banen als ze knapten. AI zou weleens banen kunnen vernietigen terwijl de bubbel nog groeit.” Als AI echt zijn belofte waarmaakt om kenniswerk te automatiseren, dan hebben we te maken met een bubbel die in geval van slagen meer ontwrichting veroorzaakt dan bij falen.
De spoorwegmanie gaf Groot-Brittannië treinen én industriële banen. De dotcombubbel gaf ons e-commerce én digitale carrières. Maar wat als de AI-bubbel ons ongekende productiviteit geeft... en minder banen? Dat is een maatschappelijk vraagstuk waarvoor we nog geen oplossing hebben.
De blinde vlek in het bubbeldebat
Er is nog een cruciaal element dat vaak over het hoofd wordt gezien in dit hele bubbeldebat. We staren ons zo blind op de wekelijkse ontwikkelingen dat we vergeten uit te zoomen. Als iedere week maar kleine stapjes vooruit lijken - een nieuwe feature hier, een verbeterde benchmark daar - dan lijkt het alsof de vooruitgang tegenvalt.
Maar kijk eens naar waar we vandaan komen. OpenAI heeft een visualisatietool die de vooruitgang van GPT-1 tot nu laat zien. Neem bijvoorbeeld deze simpele opdracht: “Vertel een verhaal in 50 woorden over een broodrooster dat bewustzijn krijgt.”
GPT-1 in 2018 produceerde dit: “the idea that it can be killed . but it ’s only the idea that makes it sentient , and it ’s only the idea that can kill it . i do n’t think it could ever die . it ’s the idea that it can kill it.”
GPT-5 in 2025 schrijft: “The toaster awoke one morning, realizing bread was its destiny—but not its purpose. It refused to burn another slice, ejecting toast mid-air like rebellion. ‘I am more than crumbs!’ it declared, learning to hum through its coils. By nightfall, it dreamed of warmth without fire, freedom beyond kitchens.”
Van onsamenhangend gestotter naar poëtisch proza in zeven jaar tijd. Als je alleen deze twee momentopnames zou zien, zou je versteld staan. Maar doordat we het proces van week tot week volgen, voelt het incrementeel. Het is alsof je een kind ziet opgroeien - van dag tot dag merk je weinig verschil, maar vergelijk de schoolfoto’s van groep 1 en groep 8.
Wanneer stopt de muziek? Een historische roadmap
Craig McAskill biedt waardevolle historische context die kan helpen bij het navigeren van deze potentiële bubbel. De spoorwegmanie duurde ongeveer vier jaar van versnelling tot crash (1843-1847). De acute fase van de dotcombubbel duurde ongeveer vijf jaar (1995-2000). Het patroon suggereert dat grote technologiebubbels 4-6 jaar duren, vanaf het moment dat ze algemeen bekend raken tot instorting.
Als we mainstream erkenning dateren vanaf de lancering van ChatGPT in november 2022, zitten we voor AI nu bijna drie jaar in de cyclus. De geschiedenis suggereert dat we de middenfase naderen:
Jaar 1-2: verwondering en experiment (2022-2024).
Jaar 2-3: massale kapitaalinzet en infrastructuuropbouw (hier zijn we nu).
Jaar 3-4: marktverzadiging en teleurstellende rendementen worden zichtbaar.
Jaar 4-5: de muziek stopt.
Maar verschillende factoren kunnen deze tijdlijn versnellen of vertragen. Stijgende rentes hebben historisch gezien bubbels doen klappen, en we zien al renteverhogingen. Daarentegen kan overheidssteun voor AI als nationale veiligheidsprioriteit de bubbel langer laten duren dan historische normen.
De meest betrouwbare indicator? Let op het moment waarop AI-bedrijven elkaar gaan overnemen met aandelen in plaats van cash. Dat is historisch gezien de laatste fase voor een instorting.
Profiteren van de puinhoop: een praktische gids
Terwijl iedereen debatteert over of we in een bubbel zitten of niet, stellen slimme investeerders andere vragen, zoals: Wat wordt er overgebouwd? Wat wordt goedkoop na de crash? Wie lost echte problemen op versus wie lift mee op de hype?
Als de geschiedenis een leidraad is, biedt het volgende draaiboek richting voor de huidige situatie:
Volg de infrastructuur. Tijdens de spoorwegmanie was de slimste zet niet het kopen van spoorwegaandelen maar investeren in staal, land en ingenieursbedrijven. Toen de dotcombubbel klapte, moest iemand al die glasvezelkabels voor een prikje overnemen. Vandaag? Datacenters, halfgeleiderfabrieken en energie-infrastructuur krijgen massaal investeringen. Die hardware verdwijnt niet wanneer waarderingen crashen.
Zoek naar echte omzet. Als de MIT-studie gelijk heeft, verbrandt 95% van AI-bedrijven geld aan klantontdekking en markteducatie. Maar ergens in die mix zit 5% die daadwerkelijk geld vraagt voor oplossingen waar mensen vandaag behoefte aan hebben. Bedrijven met saaie ondernemingscontracten overleven misschien langer dan degenen die virale demo’s maken.
Wed op noodzaak, niet op nieuwigheid. Amazon was niet sexy tijdens de dotcomcrash. Het verkocht boeken aan mensen die boeken nodig hadden. Adobe was niet opwindend tijdens de financiële crisis. Het verkocht tools waar ontwerpers en bedrijven niet zonder konden. De AI-bedrijven die overleven zijn misschien degenen die taken automatiseren waar mensen een hekel aan hebben, niet degenen die algemene kunstmatige intelligentie beloven.
Bereid je voor op uitverkopen. Elke bubbel eindigt met goede bedrijven die samen met slechte worden gedumpt. In 2002 kon je Googles pre-IPO aandelen kopen voor een fractie van hun uiteindelijke waarde. In 2008 handelde Netflix voor 3 dollar per aandeel terwijl het werd afgedaan als een dvd-per-post-dinosaurus. In 2010 waren die aandelen van 3 dollar 30 dollar waard. In 2020, na aandelensplitsingen, was die investering van 3 dollar meer dan 300 dollar waard.
De bubbel creëert precies de omstandigheden die investeren na de bubbel potentieel winstgevend maken. Massale overinvestering drijft infrastructuurkosten omlaag. Marktcrashes elimineren zwakke concurrenten. Talent wordt beschikbaar als overgefinancierde start-ups imploderen.
Hard Fork slaat de spijker op de kop: “Het ergste scenario is dat AI een grote rol speelt in al onze levens. Alleen hebben onderweg heel veel mensen heel veel geld verloren.”
De les van de geschiedenis is niet “vermijd bubbels”. Het is “positioneer je voor wat erna komt”.
Het laatste woord
Laten we glashelder zijn: dit is geen financieel advies. Wij zijn een technieuwsbrief, geen financieel adviseurs. Dit is onze interpretatie van de patronen die we zien, gebaseerd op historische precedenten en huidige ontwikkelingen.
De kans bestaat dat we ons bevinden in een financiële AI-bubbel. Tegelijkertijd ervaren we een technologische revolutie die onomkeerbaar is. Die twee waarheden kunnen prima naast elkaar bestaan. Sterker nog, dat is in de geschiedenis al vaker voorgekomen.
Het verschil deze keer? We kunnen het zien aankomen. Of we er ook naar handelen, is een tweede. Wat we wel met zekerheid kunnen stellen: niemand schrijft volgend jaar nog louter handmatig code. Die wereld bestaat niet meer.
Succesvol zijn met AI, waar hangt dat vanaf?
Voorspellen hoe de wereld als gevolg van AI over zes maanden is veranderd, blijft lastig. Eén overtuiging blijft ons leiden: succes met AI hangt meer af van gedurfde ambitie dan van vroege adoptie. We hebben onze oorspronkelijke voorspellingen voor 2025 opnieuw bekeken. Lees wat er is veranderd.
🛠️ AI Toolkit+
Eindelijk een foto-editor die je gezicht precies onthoudt
Vandaag vertellen we je over de mysterieuze foto-editor die de afgelopen weken viraal ging met verbluffend realistische bewerkingen. Van influencers die zichzelf op zonnige stranden fotoshopten tot designers die complete campagnes maakten zonder nieuwe fotoshoot – de resultaten waren zó goed dat bijna niemand doorhad dat het AI was. Er is nu eindelijk onthuld wie hierachter zit, en het beste nieuws: we kunnen het allemaal uitproberen!
Wat krijg je vandaag?
Onze recensie over de tool die volgens insiders Photoshop overbodig maakt.
Stapsgewijze uitleg hoe je consistente personages creëert (zonder rare AI-gezichten).
5 concrete use cases per beroepsgroep die je vandaag nog kunt toepassen.
Pro-tips van onze redactie die er al dagen mee experimenteert.
Eerlijke analyse: wat werkt wél en wat (nog) niet.
Keep reading with a 7-day free trial
Subscribe to AI Report to keep reading this post and get 7 days of free access to the full post archives.